De Bronzen-kansel lezenaar
De bronzen lezenaar met het wapen van Apeldoorn uit 1700 is tot juli te bezichtigen in een vitrine in de Burgerzaal van het Stadhuis. Een lezenaar was gemonteerd aan de voorzijde van de preekstoel in protestantse kerken in Nederland. Deze kansellezenaar vertelt een belangrijk stuk Apeldoornse geschiedenis. Vandaar dat de Vereniging Oud Apeldoorn (VOA) hem vorig jaar aangekocht en in bruikleen gegeven aan CODA.
De gemeente Apeldoorn heeft in 1818 officieel het wapen van het in 1726 uitgestorven geslacht Van Apeldoren aangenomen. Uit de boeken van het archief van de Hoge Raad van Adel blijkt echter dat het ambt Apeldoorn al vóór de Bataafs-Franse tijd het wapen moet hebben gevoerd. Het wapen met de adelaar met een liggende sleutel over de borst op deze kansellezenaar is de oudst bekende aanwijzing dat dit wapen inderdaad gevoerd werd.
Bij de sloop van de Oude- of Mariakerk op het Raadhuisplein in 1842 is de preekstoel aan de kerk in Beekbergen geschonken. Daar wordt de preekstoel overigens niet geplaatst, want de kerkvoogdij daar laat korte tijd later een nieuwe preekstoel ontwerpen als vervanging van de oude.
In 1846 werden de lezenaars en koperen kaarsenkronen uit de Oude kerk verkocht. In het Archief van de Ned. Herv. kerk te Apeldoorn en Het Loo is hierover te lezen: “Op 15 juli 1846 vond ’s morgens aan de nieuwe kerk aan de Loolaan de publieke verkoop plaats van de zeven koperen kerkkronen en allerlei koperwerk zoals de boog van het doophek, lezenaars en blaker te samen afkomstig uit de oude dorpskerk”. Alle onderdelen uit de Oude kerk werden verkocht aan een opkoper in Amersfoort.
Er zijn dus twee mogelijkheden: Het kan zijn dat Beekbergen de koperen lezenaar uit Apeldoorn heeft verkocht als die zich nog op de geschonken preekstoel bevond. Of, en dat is meer waarschijnlijk, de lezenaar is bij de verkoop van alle koperwerk aan de opkoper uit Amersfoort verkocht. Bron: De Stentor 26-02-2013